Hiện nay Nghệ An có 1.395 di tích đã được kiểm kê, phân cấp quản lý, trong đó có 375 di tích, danh thắng được xếp hạng, gồm 3 di tích Quốc gia đặc biệt, 137 di tích Quốc gia và 235 di tích cấp tỉnh. Các di tích lịch sử ở Nghệ An được chia làm 3 loại: Di tích lịch sử văn hóa, di tích cách mạng và di tích lưu niệm danh nhân.

Đền thờ Nguyễn Xí

Di tích lịch sử văn hóa tiêu biểu có đền Cuông, đền thờ Mai Thúc Loan, đền Bạch Mã, đền thờ Nguyễn Xí, núi Lam Thành, núi Dũng Quyết – Phượng Hoàng Trung Đô, thành Cổ Vinh… Di tích lịch sử Nghệ An phản ánh lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước của người dân xứ Nghệ trong từng giai đoạn lịch sử của dân tộc, đồng thời qua hệ thống di tích này, du khách có thể hiểu và khẳng định vai trò, vị trí của Nghệ An trong lịch sử dân tộc Việt Nam.

Toàn cảnh Khu di tích lịch sử Truông Bồn

Di tích cách mạng là di tích ghi dấu những cơ sở cách mạng, những phong trào đấu tranh cách mạng của nhân dân Nghệ An dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Tiêu biểu cho loại hình di tích này ở Nghệ An là hệ thống di tích Xô Viết Nghệ Tĩnh; những di tích thời kỳ chống Mỹ cứu nước như Truông Bồn, cột mốc số 0 – đường Hồ Chí Minh…

Di tích lưu niệm danh nhân là những di tích về danh nhân đã có nhiều cống hiến xuất sắc cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong số hàng chục di tích lưu niệm danh nhân trên địa bàn tỉnh, tiêu biểu là Khu di tích lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Kim Liên, Nam Đàn; nhà cụ Phan Bội Châu ở Nam Đàn; nhà đồng chí Lê Hồng Phong ở Hưng Nguyên; nhà đồng chí Phan Đăng Lưu ở Yên Thành; nhà thờ cụ Hồ Tùng Mậu ở Quỳnh Lưu…

 

Khu trưng bày và tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Khu di tích Kim Liên

Có thể nói, hệ thống di tích – danh thắng Nghệ An được sinh ra và nuôi dưỡng bằng tín ngưỡng, đạo lý và phong tục truyền thống của dân tộc nên có sức sống, sức lan tỏa lâu bền, mãnh liệt. Di tích danh thắng với mái đình, ngôi đền, chùa chiền, bến nước… là những ký ức đẹp về quê hương, gắn bó mật thiết với văn hóa làng xã, văn hóa tâm linh của mỗi người.